Z praktyki pedagogicznej

Podejście edukacyjne Reggio Emilia inspiruje placówki na całym świecie, choć warto wspomnieć, że nie jest to jednak gotowy model do wdrożenia. Nie istnieją sztywne ramy czy międzynarodowe kursy, które definiowałyby tę metodę.

Fundamenty Reggio Emilia opierają się na otwartości, elastyczności i dostosowywaniu praktyki edukacyjnej do specyfiki każdej społeczności, tworząc unikalne, lokalne interpretacje – „własne Reggio”.

Kluczowym założeniem tej koncepcji jest przekonanie, że edukacja nie może być stała ani niezmienna. Pedagogika Reggio Emilia to „pedagogika stawania się” – proces oparty na ciągłym dialogu między dorosłymi (nauczycielami i rodzicami) a dziećmi. To w tej dynamicznej wymianie doświadczeń, refleksji i pomysłów (esperienza reggiana) rodzą się nowe inicjatywy edukacyjne, które odpowiadają na bieżące potrzeby uczniów i otoczenia.

Reggio Emilia określa się także mianem „pedagogiki jako projektu”, ponieważ stawia na współtworzenie i eksplorację. To podejście zachęca do ciągłego poszukiwania, budowania wiedzy oraz twórczego rozwoju – zarówno dzieci, jak i dorosłych.

Na koncepcji Reggio Emilia opiera się proces edukacyjny we współpracującym z Lubelską Akademią WSEI Niepublicznym Punkcie Przedszkolnym Zagajnik w Lublinie kierowanym przez panią Karolinę Rutkowską.

Działania wychowawcze, opiekuńcze i edukacyjne Zagajnika bazują na następujących fundamentach:

  1. Obraz dziecka – W centrum koncepcji znajduje się dziecko, postrzegane jako aktywny, ciekawy świata i zdolny do samodzielnego uczenia się uczestnik procesu edukacyjnego. Dziecko nie tylko odbiera wiedzę, ale także ją współtworzy, wykorzystując swoje doświadczenia, kreatywność i wyobraźnię.
  1. Sto języków dziecka – Jednym z najważniejszych filarów podejścia Reggio Emilia jest koncepcja „stu języków dziecka”, która podkreśla różnorodne sposoby, w jakie dzieci wyrażają siebie. To metafora symbolizująca potencjał dzieci do komunikowania się i odkrywania świata za pomocą różnych form ekspresji m.in. mowa i gesty, ruch, taniec, dramat, rysunek, malarstwo, rzeźba, muzyka, śpiew, dźwięki, eksploracja materiałów i przestrzeni. Każde dziecko posiada indywidualny zestaw tych „języków”, który umożliwia mu odkrywanie i interpretowanie rzeczywistości w sposób unikalny.
  1. Przestrzeń edukacyjna w roli nauczyciela – Środowisko edukacyjne odgrywa kluczową rolę w procesie uczenia się. Sale dydaktyczne i przestrzenie wspólne są projektowane tak, by były inspirujące, estetyczne i sprzyjały kreatywności oraz interakcji.
  1. Nauczyciel jako mentor i przewodnik – Rola nauczyciela to wspieranie dzieci w ich procesie odkrywania i eksploracji, a nie narzucanie wiedzy. Nauczyciel jest współuczestnikiem procesu edukacyjnego, który inspiruje, zadaje pytania i towarzyszy dzieciom w ich poszukiwaniach.
  1. Dokumentacja jako narzędzie refleksji – Proces uczenia się jest szczegółowo dokumentowany (np. w formie notatek, zdjęć, nagrań), co pozwala nauczycielom, dzieciom i rodzicom wspólnie analizować postępy, reflektować nad doświadczeniami i planować kolejne kroki.

Loris Malaguzzi „100 języków dziecka”

Dziecko składa się ze stu.
Ma sto języków
sto rąk
sto myśli
sto sposobów
w jaki myśli, bawi się i mówi.

Sto –
zawsze sto rodzajów
słuchania, dziwienia się i kochania.
Sto radosnych sposobów
na śpiewanie i rozumienie
na odkrywanie stu światów
na swobodne wymyślanie stu światów
na marzenie o stu światach.

Dziecko ma sto języków
i sto i sto i sto.
Dziewięćdziesiąt dziewięć z nich jednakże
zostają mu ukradzione

ponieważ szkoła i otoczenie
oddzielają jego głowę od ciała.

Każą mu:
myśleć bez rąk
tworzyć bez głowy
słuchać i nic nie mówić
rozumieć bez radości
kochać i dziwić się tylko
w czasie Wielkanocy i Bożego Narodzenia.

Każą mu:
odkrywać świat
dawno już odkryty.
Dziewięćdziesiąt dziewięć ze stu
zostają my ukradzione.

Mówią mu:
zabawa i praca
rzeczywistość i fantazja
nauka i wyobraźnia
niebo i ziemia
rozsądek i marzenie
są rzeczami, które nie pasują do siebie.
Mówią mu krótko i zwięźle
że nie ma stu języków.

Dziecko jednak mówi:
A gdyby tak było sto
.

[z niem. tłum. Anna Lewandowska-Muller]

Skip to content